PRZEGLĄDY SYSTEMU OŚWIETLENIA AWARYJNEGO I EWAKUACYJNEGO
System oświetlenia awaryjnego ma na celu zapewnienie bezpiecznej i sprawnej ewakuacji użytkowników obiektu po zaniku zasilania i przerwania działania oświetlenia sztucznego. System oświetlenia awaryjnego jest niezwykle pomocny w pomieszczeniach i strefach, które są oświetlone wyłącznie światłem sztucznym tj. np. w garażach podziemnych.
Gdzie wymagane jest awaryjne oświetlenie ewakuacyjne?
Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne należy stosować:
- W pomieszczeniach:
- Widowni kin, teatrów i filharmonii oraz innych sal widowiskowych
- Audytoriów, sal konferencyjnych, czytelni, lokali rozrywkowych oraz sal sportowych, przeznaczonych dla ponad 200 osób
- Wystawowych w muzeach
- O powierzchni netto ponad 1000 m2 w garażach oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym
- O powierzchni netto ponad 2000 m2 w budynkach użyteczności publicznej, budynkach zamieszkania zbiorowego oraz w budynkach produkcyjnych i magazynowych
- Na drogach ewakuacyjnych:
- Z pomieszczeń wyżej wymienionych w pkt 1.
- Oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym
- W szpitalach i innych budynkach przeznaczonych przede wszystkim do użytku osób o ograniczonej zdolności poruszania się
- W wysokich i wysokościowych budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego
Oświetlenie awaryjne należy również instalować w:
- strefach wysokiego ryzyka, do których zaliczamy:
- Kabiny wind
- Schody i platformy ruchome
- Parkingi zadaszone (pieszczę drogi ewakuacyjne na parkingach zadaszonych muszą spełniać wymagania w zakresie dróg ewakuacyjnych
- Ponadto w następujących pomieszczeniach:
- Toalety, lobby, przebieralnie i szatnie (pomieszczenia, w których podłoga ma powierzchnię ponad 8 m2, powinny posiadać oświetlenie ewakuacyjne spełniające wymagania jak dla strefy otwartej)
- Pomieszczenia techniczne
- Szpitale (na salach operacyjnych oraz bloku OIOM natężenie oświetlenia ewakuacyjnego nie może być mniejsze od natężenia oświetlenia podstawowego)
Jakie są wymagania dla awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego?
Wybrane wymagania dla awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego:
- Powinno być wykonane zgodnie z Polskimi Normami
- Zanik zasilania opraw podstawowych powinien powodować zadziałanie opraw awaryjnych
- Powinno działać przez co najmniej 1 godzinę od zaniku zasilania podstawowego
- Oprawy oświetlenia awaryjnego powinny osiągać pełny poziom natężenia oświetlenia w czasie mniejszym niż 60 s
- Oprawy oświetleniowe powinny być rozmieszczone w sposób równomierny, nie powinny być narażone na działanie niskich temperatur
- Na całej długości dróg ewakuacyjnych instalacja powinna wytwarzać wymagane minimalne natężenie oświetlenia (1 lx) tak, aby możliwy był bezpieczny ruch w kierunku wyjścia do miejsca zapewniającego bezpieczeństwo
- Na całej długości dróg ewakuacyjnych instalacja powinna wytwarzać minimalne natężenie oświetlenia (5 lx) tak, aby sprzęt przeciwpożarowy oraz przyciski sterujące urządzeniami przeciwpożarowymi mogły być łatwo zlokalizowane
Gdzie należy umieszczać oprawy?
- przy każdych drzwiach wyjściowych przeznaczonych do wyjścia ewakuacyjnego
- w pobliżu schodów, tak aby każdy stopień był oświetlony bezpośrednio
- w pobliżu każdej zmiany poziomu
- obowiązkowo przy wyjściach ewakuacyjnych i znakach bezpieczeństwa
- przy każdej zmianie kierunku
- przy każdym skrzyżowaniu korytarzy
- na zewnątrz i w pobliżu każdego wyjścia końcowego
- w pobliżu każdego punktu pierwszej pomocy
- w pobliżu każdego punktu pierwszej pomocy
Podział oświetlenia awaryjnego
Rodzaje systemów oświetlenia awaryjnego
Autotest
Na rynku najbardziej popularne są oprawy z funkcją automatycznego testu. Nie są tutaj wymagane dodatkowe urządzenia kontrolne ani zasilające. Tego typu oprawy automatycznie i autonomicznie wykonują testy i za pomocą kolorowych diod sygnalizują o swoim stanie technicznym. Oprawy wykonują wymagane przez normę PN-EN 50172 testy:
- Co miesiąc – test symulacji awarii zasilania i przełączania oprawy w tryb awaryjny, dodatkowo działanie poszczególnych podzespołów
- Co rok – test miesięczny oraz dodatkowo pomiar czasu świecenia oprawy, aż do rozładowania akumulatorów
Oprawy polecane są szczególnie tam, gdzie ilość zainstalowanych opraw nie jest na tyle duża, aby można było je systematycznie kontrolować – sprawdzać czy dioda LED wskazuje poprawne działanie (kolor zielony), czy też doszło do awarii (kolor czerwony).
Bateria centralna
W przypadku tego systemu wszystkie oprawy awaryjne są zasilane z jednego, zewnętrznego źródła. Jest to stacja główna, która składa się z akumulatorów oraz części sterująco-kontrolnej. System oświetlenia awaryjnego w oparciu o baterię centralną zmusza, aby okablowanie opraw było wykonane w odpowiedniej odporności ogniowej. Zwiększa to znacznie koszt inwestycji.
Zastosowanie baterii centralnej powoduje, iż wszelkie testy miesięczne i roczne wykonywane są automatycznie i autonomicznie. System sam generuje dziennik serwisowy, co znacznie ułatwia konserwację całego systemu. Tego typu rozwiązanie polecane jest w dużych budynkach, gdzie nie ma możliwości kontroli pojedynczych opraw ze względu na ich znaczną ilość.
CentralTest
Wykonanie CENTRALTEST, oznaczone w katalogu skrótem CT, coraz częściej wybierane jest przez inwestorów ze względu na pełną zgodność z obowiązującymi w Polsce przepisami ppoż., a także ze względu na dużą wygodę jego użytkowania i serwisowania.
Systemy awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego w wykonaniu CENTRALTEST posiadają jednostkę centralną, która odpowiada za systematyczne testowanie stanu technicznego wszystkich elementów systemu, natomiast nie odpowiada za załączanie się opraw w tryb pracy awaryjnej. Praca awaryjna opraw załączana jest samoczynnie, po zaniku napięcia zasilającego te oprawy. Dzięki takiemu rozwiązaniu zapewnienie bezpieczeństwa osób przebywających w obiekcie zostaje rozproszone na wszystkie oprawy awaryjne i nie ma ryzyka, że uszkodzenie jednostki centralnej systemu spowoduje całkowity brak oświetlenia awaryjnego w obiekcie, tak jak to jest przy zastosowaniu systemów z centralną baterią
(Źródło: hybryd.com.pl)
Jak często należy wykonywać przeglądy?
Minimum raz w miesiącu należy sprawdzać czy dana oprawa po zaniku czy awarii zasilania samoistnie przełącza się w tryb pracy awaryjnej.
Minimum raz w roku należy wykonać test rozszerzony. Należy przełączyć oprawy w tryb pracy awaryjnej i sprawdzić jej czas świecenia, aż do momentu rozładowania akumulatorów. Zgodnie z obecnymi wymaganiami minimalny czas działania opraw oświetlenia awaryjnego to 1 godzina. Pełne rozładowanie akumulatorów i ich ponowne naładowanie powoduje ich uformowanie i przedłuża żywotność.
Jak wygląda przegląd oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego?
Wymagania co do serwisu i testowania oświetlenia ewakuacyjnego w obiektach według PN-EN 50172:2005):
- W przypadku używania automatycznego urządzenia testującego informacje powinny być rejestrowane co miesiąc
- W przypadku wszystkich innych systemów testy wraz z zarejestrowaniem ich wyników powinny być wykonywane w następujący sposób:
- Codziennie – w przypadku systemów centralnego zasilania należy wizualnie kontrolować wskaźnik właściwej pracy
- Comiesięcznie – włączyć w trybie pracy awaryjnej każdą oprawę i każdy wewnętrznie oświetlany znak ewakuacyjny, poprzez symulację awarii zasilania oświetlenia podstawowego, na okres wystarczający do sprawdzenia, czy każda oprawa świeci. W tym czasie należy sprawdzić prawidłowe funkcjonowanie wszystkich opraw oświetlenia awaryjnego i podświetlanych znaków
- Corocznie – wykonać ten sam test co comiesięcznie, a także test pełnookresowy, połączony z pomiarem czasu pracy awaryjnej i zarejestrowaniem jego wyników
Przegląd roczny wykonywany przez ekipę serwisową polega na odłączeniu zasilania podstawowego i sprawdzeniu czy oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne uruchomiło się. Następnie dokonuje się pomiarów natężenia oświetlenia i porównania wyników z aktualnymi wymaganiami. Sprawdzany jest również czas, przez który działają oprawy, aż do rozładowania akumulatorów. Mierzona jest wartość natężenia oświetlenia w osi dróg ewakuacyjnych, a także przy sprzęcie przeciwpożarowym oraz przyciskach alarmowych.